بررسی‌ها نشان می‌دهند ایران در این زمینه قوانین دقیق و خوبی دارد، ازجمله قوانینی که معافیت‌هایی برای دارندگان پلاک‌های ویژه معلولان و جانبازان فراهم می‌کنند. با این همه، یک نگاه ساده به این موضوع، نشان می‌دهد حجم سوءاستفاده از محل‌های ویژه پارک معلولان و جانبازان کم نیست. حالا اما پلیس راهور پایتخت می‌گوید نظارت‌ها بر این موضوع افزایش پیدا کرده و البته، جریمه سوءاستفاده از محل‌های پارک ویژه معلولان و جانبازان هم ۲.۵ برابر شده است.
روز گذشته، رئیس اداره مهندسی ترافیک پلیس راهور پایتخت از صدور جریمه ۱۰۰هزار تومانی برای رانندگانی خبر داد که خودرویشان را در محل مخصوص توقف خودروهای جانبازان و معلولان، پارک می‌کنند.
سرهنگ مصطفی زینی‌وند، رئیس اداره مهندسی ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ درخصوص محل پارک خودرو جانبازان و معلولان و تعداد این دسته از تابلوهای ویژه گفت: «با جمع بندی های صورت گرفته، تعداد ۱۲۰۰ تابلوی ویژه جانبازان و معلولان در سطح پایتخت و مناطق ۲۲گانه شهرداری تهران وجود دارد که براساس نیازسنجی در محل‌های مشخص نصب شده و آدرس‌ها در اختیار عوامل اخطاریه نویس پلیس قرار داشته که روزانه ضمن مراجعه به آدرس‌های فوق، خودروهایی را که به صورت غیر مجاز در این محل‌ها پارک کرده باشند، مورد اعمال قانون قرار می‌دهند.»
افزایش ۲.۵برابری جریمه پارک در محل خودرو جانبازان
زینی‌وند ادامه داد: «تابلوها بیشتر در مناطق‌مرکزی شهر نصب شده و تمرکز پلیس هم بر این مناطق بوده، محدوده کاربری تابلوها بیشتر در مناطق تجاری و اداری و اماکنی است که تردد بیشتر جانبازان و معلولان و مشکل پارک خودرو آنها مد نظر قرار دارد.»
وی ادامه داد: «قبل از نهم فروردین‌ماه امسال، قانونگذار مبلغ ۴۰هزارتومان جریمه برای متخلفان و خودروهایی که در این محل‌ها به صورت غیرمجاز پارک می‌کردند در نظر گرفته بود و همکاران ما با همین مبلغ این خودروها را مورد اعمال قانون قرار می‌دادند.»
رئیس اداره مهندسی ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ افزود: «بر اساس مصوبه هیات دولت و تصویب آن در اسفند و ابلاغ جریمه جدید در فروردین ماه امسال، این ابلاغیه به پلیس راهور داده شد و مبلغ جریمه به ۱۰۰هزار تومان افزایش پیدا کرد و اجرایی شد و در این راستا هر خودرویی که در این محل‌ها پارک کند مورد اعمال قانون ۱۰۰ هزار تومانی قرار خواهد گرفت.»
زینی‌وند گفت: «پلیس راهور علاوه‌بر این جریمه، حمل با جرثقیل هم برای متخلفان در نظر گرفته است. اگر خودرویی در این محل‌ها پارک کرده باشد و همکاران ما این تخلف را مشاهده کنند و راننده در محل حضور نداشته باشد، حتما ضمن اعمال جریمه ۱۰۰هزار تومانی این خودرو با جرثقیل به پارکینگ منتقل خواهد شد.»
وی گفت: «عوامل اخطاریه‌نویس پلیس راهور تهران بزرگ در همه ساعات به این محدوده‌ها مراجعه و ضمن گشت‌زنی در این معابر به اعمال قانون خودروهای متخلف اقدام می‌کنند. علاوه‌بر آن از ظرفیت دوربین‌های نظارتی نیز استفاده کرده و این محل‌ها را کنترل می‌کنیم.»
از پارک رایگان تا تخلف به نام معلولان
انتقادها در مورد نامناسب بودن زیست‌شهری در ایران برای معلولان و جانبازان، در سال های اخیر اوج گرفته و این در حالی است که به نظر می رسد نهادهای مسئول به تدریج در حال اصلاح این وضعیت هستند. به عنوان نمونه، در بهمن ماه سال ۱۳۹۸، اعضای شورای اسلامی شهر تهران، مصوبه ای را به تصویب رساندند که بر اساس آن، بهای خدمات پارکینگ برای معلولان و جانبازان در فضاهای از پیش‌تعیین شده، رایگان می‌شد.
با این همه، یکی دیگر از مشکلات موجود بر سر اجرای این طرح این است که تمام معلولان و جانبازان، «پلاک معلول» ندارند و به همین دلیل، بنا بود سامانه‌ای ایجاد شود که پس از ثبت‌نام در آن، پلاک خودرو عادی به‌عنوان پلاک خودرو معلول شناسایی شده و مشمول جریمه نشود.
محمدعلی سادسی، پژوهشگر حوزه شهرسازی در گفت‌وو با «دنیای خودرو» در مورد تخصیص فضای پارک اختصاصی به جانبازان و معلولان گفت: «دستکم روی کاغذ، قوانین ایران در مورد حمایت از جانبازان و معلولان در حوزه خودرو، قوانین بسیار مترقی و خوبی هستند».
او ادامه داد: «ایجاد پلاک‌های خاص برای جانبازان و معلولان حتی در همه کشورهای توسعه‌یافته هم وجود ندارد و دربرخی کشورها، صرفا با استفاده از کارت‌های معمولی که داخل خودرو نصب می‌شوند، ادعای صاحب خودرو موردشمول در دسته معلولان، راستی‌آزمایی می‌شود. علاوه بر این، سوءاستفاده از محل پارک ویژه معلولان تقریبا در تمام جهان وجود دارد و خاص ایران نیست.»
اما آیا راه‌حلی وجود دارد که بتوان میزان سوءاستفاده از محل پارک معلولان را کاهش داد؟ سادسی در این مورد می‌گوید: «وجود یک بانک اطلاعاتی از تمام کسانی که مجاز به پارک در محل‌های پارک‌ویژه معلولان و جانبازان هستند، حیاتی است. به نظر می‌رسد وجود پلاک‌های خاص این موضوع را تا حد زیادی ساده می‌کند و همان طور که نیروی انتظامی می‌گوید، اگر نظارت دقیقی بر محل‌های پارک ویژه در شهرها وجود داشته باشد، این موضوع نیز به‌سادگی قابل کنترل خواهد بود. با این همه، حتی در این صورت هم نگرانی‌هایی وجود دارد، از جمله اینکه آیا دارندگان این پلاک‌های خاص می‌توانند از معابر ویژه مانند خطوط ویژه در شهر تهران استفاده کنند یا خیر؟»
